Исландские сказки / Íslensk ævintýri - Вадим Грушевский

En þegar hann getur um dúkinn þá biður hún hann fyrir alla muni að selja sér hann, segist hún skuli margborga honum dúkinn. Við þessar fortölur linast drengur, afhendir henni dúkinn, en fær í staðinn skæra skildinga sem honum þykja bæði margir og fallegir, þykist ekki hafa farið illa að ráði sínu og gengur nú sem fætur toga heim í kotið.

Karl fagnar ekki svo mjög yfir þessari ferð (мужик не особо обрадовался деньгам: «этому возмещению») og heldur að þetta muni eyðast einhvern tíma (полагая, что они когда-нибудь: «какое-то время» да закончатся; eyðast – растрачиваться).

Karl fagnar ekki svo mjög yfir þessari ferð og heldur að þetta muni eyðast einhvern tíma.

Þetta varð líka orð og að sönnu (так оно и вышло; að sönnu – действительно; sannur – правдивый); því áður langir tímar liðu (потому что прошло не так уж много времени) verður hann uppiskroppa (а у него ничего не осталось; uppiskroppa – лишившийся) og sendir son sinn í annað sinni til prestsins (вот и отправляет опять сына к пастору) og biður hann fyrir alla muni að hjálpa upp á sig (и просит во что бы то ни стало выручить его) því nú hafi hann ekkert til að lifa við (дескать, не на что ему теперь жить).

Þetta varð líka orð og að sönnu; því áður langir tímar liðu verður hann uppiskroppa og sendir son sinn í annað sinni til prestsins og biður hann fyrir alla muni að hjálpa upp á sig því nú hafi hann ekkert til að lifa við.

Drengur fer nú eins og áður til prestsins (парень, как и в прошлый раз, отправился к пастору). Prestur verður hálfbyrstur við strákinn (пастор слегка рассердился на мальчика; hálfbyrstur – несколько разозлённый; byrstur – суровый; грубый; резкий) og segir hann hafi prettað sig (мол, тот его обманул; pretta – обманывать; дурачить) og farið inn í borgina (и вошёл в замок). Piltur segir hið sanna (паренёк рассказал правду). Prestur kveðst þá verða að hjálpa þeim dálítið (пастор сказал, что надо им немножко помочь), fer í burt (отошёл: «отходит» /прочь/) og að lítilli stundu liðinni kemur hann aftur (а по прошествии некоторого времени возвращается) og teymir eftir sér trippi (и ведёт за собой под уздцы молодую лошадку; teyma – вести под уздцы; trippi – лошадь /в возрасте 1–4 лет/) og segir dreng (и говорит парню) að ekki þurfi annað en segja (что нужно всего лишь сказать): „Hriss-trippa (встряхнись, лошадка; hrista – трясти; встряхивать), hriss-trippa (встряхнись, лошадка),“ þá hristi trippið sig (тогда лошадь встряхнётся) og velti peningarnir út úr því (и посыпятся из неё деньги; peningur – монета; деньги).

Drengur fer nú eins og áður til prestsins. Prestur verður hálfbyrstur við strákinn og segir hann hafi prettað sig og farið inn í borgina. Piltur segir hið sanna. Prestur kveðst þá verða að hjálpa þeim dálítið, fer í burt og að lítilli stundu liðinni kemur hann aftur og teymir eftir sér trippi og segir dreng að ekki þurfi annað en segja: „Hriss-trippa, hriss-trippa,“ þá hristi trippið sig og velti peningarnir út úr því.

Ennþá tekur presturinn drengnum vara fyrir því (вновь пастор предупреждает парня о том; taka e-m vara fyrir e-u – предупреждать кого-л. о чём-л.; vari – предупреждение; осторожность) að koma ekki í konungsborg (не заходить в королевский замок) og gefur drengur fögur heit í því tilliti (и парень даёт торжественное: «прекрасное» обещание на этот счёт; heit – обещание; обет).

Ennþá tekur presturinn drengnum vara fyrir því að koma ekki í konungsborg og gefur drengur fögur heit í því tilliti.

Nú leggur hann á stað (вот отправляется он), en er hann nálgast borgina (но когда оказывается рядом с замком) brennur hann í skinninu af löngun (так и сгорает от желания; brenna í skinninu að gera e-ð – лезть из кожи вон /руки чешутся/ сделать что-л.; skinn – кожа) að fara inn í hana (зайти в него). Telur hann sér trú um (стал он себя убеждать; telja e-m trú um e-ð – убеждать кого-л. в достоверности чего-л.; trú – вера; доверие) að hann muni geta staðið sig (что у него получится устоять) þó einhver freisting komi fyrir hann (какое бы искушение ни оказалось у него на пути; freisting – искушение). Í þessu trausti beygir hann leið sína að borginni (в этой уверенности сворачивает он к замку; traust – уверенность; beygja – сворачивать) og fer inn í hana með trippið í taumi (и входит в него с лошадкой в узде; taumur – узда; верёвка).

Nú leggur hann á stað, en er hann nálgast borgina brennur hann í skinninu af löngun að fara inn í hana. Telur hann sér trú um að hann muni geta staðið sig þó einhver freisting komi fyrir hann. Í þessu trausti beygir hann leið sína að borginni og fer inn í hana með trippið í taumi.

En þegar hann var inn kominn (но когда он вошёл внутрь) kemur kóngsdóttir móti honum (вышла ему навстречу принцесса), heilsar honum vingjarnlega (здоровается с ним любезно; heilsa – здороваться; приветствовать; vingjarnlegur – дружеский; любезный) og spyr (и спрашивает) hvað hann sé nú að ferðast (куда он путь держит). Drengur gleymir nú nærri því sjálfum sér (парень чуть было совсем не забылся = обо всём на свете забыл; gleyma – забывать) og segir henni (и говорит ей) að það sem hann hafi fengið áður hjá henni (что то, что он от неё раньше получил) hafi orðið endarjótt (закончилось) svo hann hafi þurft að fara að finna prestinn (так что пришлось ему идти к пастору), hafi hann hjálpað föður sínum um þetta trippi (помог тот его отцу этой лошадкой) sem ekki þurfi annað en segja við (которой только и нужно было, что сказать): „Hriss-trippa (встряхнись, лошадка); hriss-trippa (встряхнись, лошадка),“ og þá velti peningar út úr því á allar hliðar (и тогда посыплются из неё деньги ручьём: «во все стороны»).

En þegar hann var inn kominn kemur kóngsdóttir móti honum, heilsar honum vingjarnlega og spyr hvað hann sé nú að ferðast. Drengur gleymir nú nærri því sjálfum sér og segir henni að það sem hann hafi fengið áður hjá henni hafi orðið endarjótt svo hann hafi þurft að fara að finna prestinn, hafi hann hjálpað föður sínum um þetta trippi sem ekki þurfi annað en segja við: „Hriss-trippa; hriss-trippa,“ og þá velti peningar út úr því á allar hliðar.

Nú verður kóngsdóttir öldungis óð og uppvæg (тут принцесса сильно взволновалась; óður – безумный; взбешённый; жаждущий; uppvægur – взволнованный; выведенный из себя), biður drenginn með mörgum blíðum og fögrum orðum (просит парня ласково и мило: «многочисленными мягкими и красивыми словами»; blíður – мягкий; нежный) að selja sér trippið (продать ей лошадь) hvað sem það eigi að kosta (чего бы она ни стоила) og lofar honum miklu meira og betra gjaldi (и обещает ему гораздо больше денег: «большую и лучшую плату»; gjald – плата) heldur en hið fyrra sinn (чем в предыдущий раз). Drengur lætur loksins til leiðast (парню это наконец надоело), tekur á móti gjaldinu (берёт он деньги) og fer heim í kot til foreldra sinna (и возвращается домой к родителям) og lætur ekki neitt á neinu bera (как ни в чём не бывало: «и не даёт ничего ничему носить» = виду не подаёт).

Nú verður kóngsdóttir öldungis óð og uppvæg, biður drenginn með mörgum blíðum og fögrum orðum að selja sér trippið hvað sem það eigi að kosta og lofar honum miklu meira og betra gjaldi heldur en hið fyrra sinn. Drengur lætur loksins til leiðast, tekur á móti gjaldinu og fer heim í kot til foreldra sinna og lætur ekki neitt á neinu bera.

Karl þykist (мужик посчитал) að vísu fá mikið hjá presti (что вообще-то много от пастора получил; að vísu – вообще-то; vís – уверенный; мудрый), en svo fer sem fyrri (но случилось, как и раньше) að eigurnar taka að þrjóta (что пожитки его стали подходить к концу; eiga – владение; собственность), því nú hafði karlinn líka keypt þeim nýjan og þokkalegan klæðnað (ведь мужик купил домашним новую, хорошую одежду; nýr – новый; þokkalegur – хороший; красивый; опрятный; þokki – очарование; грация) þar hann hugsaði (потому что думал) að það sem nú kom (что того, что им в руки на этот раз попало) mundi lengi duga (надолго хватит; duga – годиться; хватать; быть достаточным).

Karl þykist að vísu fá mikið hjá presti, en svo fer sem fyrri að eigurnar taka að þrjóta, því nú hafði karlinn líka keypt þeim nýjan og þokkalegan klæðnað þar hann hugsaði að það sem nú kom mundi lengi duga.

Það er ekki að orðlengja það (излишне говорить: «не нужно долго говорить то») að karl verður félaus (что старик остался на бобах; félaus – неимущий; безденежный; fé – скот; деньги; богатство) og sendir son sinn í þriðja sinni til prestsins (и посылает своего сына в третий раз к пастору). Þó að drengur þori (хоть парень и осмелился) ekki að láta neitt á neinu bera (не подавать виду = делал хорошую мину при плохой игре) þá verður hann samt mjög smeykur (всё же очень он испугался; smeykur – встревоженный; слегка испуганный; боязливый); óttast hann mjög (очень он боялся) að klerkur muni verða þungorður við sig (что священник очень на него разозлится; klerkur – священник; духовное лицо; þungorður – употребляющий крепкие выражения; þungur – тяжёлый; orð – слово) og jafnvel gefa sér skammir fyrir alla frammistöðuna (и даже будет стыдить его за его поведение; gefa e-m skammir fyrir e-u – стыдить кого-л. за что-л.; skömmur – стыд; бесчестье; позор; frammistaða – выполнение; достижение; обслуживание).

Það er ekki að orðlengja það að karl verður félaus og sendir son sinn í þriðja sinni til prestsins. Þó að drengur þori ekki að láta neitt á neinu bera þá verður hann samt mjög smeykur; óttast hann mjög að klerkur muni verða þungorður við sig og jafnvel gefa sér skammir fyrir alla frammistöðuna.

Samt herðir hann upp hugann (всё же набирается он смелости; herða upp hugann – набраться смелости; приободриться; воспрянуть духом; herða – закалять; делать твёрдым; hugi – ум; мысль; желание; мужество), fer beinlínis til prests (идёт прямиком к пастору), kveður hann svo kurteislega sem hann getur (обращается к нему как можно вежливее: «так вежливо, как он может»), biður hann fyrir alla muni að reiðast sér ekki (просит ради всего святого: «всех вещей» не злиться на него; reiðast e-m – сердиться на кого-л.) og greiða eitthvað úr vandræðum sínum (и помочь как-нибудь его беде: «решить его проблему»; greiða úr e-m – решить что-л.; greiða – распутать; расчесать; оплатить; vandræði – трудность; проблема; vandi – затруднение; трудное положение), segist hafa farið móti boði hans inn í borgina (говорит, что вошёл против его наказа в замок) og ekki getað komist undan kóngsdóttur (и не смог отвязаться от принцессы; koma e-m undan – избавиться от кого-л.) að hún fengi trippið (отдал ей: «что получила она» лошадку).